Smak polskiego Orientu – współczesna kuchnia tatarska z Podlasia
Polska mniejszość tatarska dziś najliczniej zamieszkuje województwo podlaskie, a w szczególności wsie Bohoniki i Kruszyniany. Kultura Tatarów stanowi unikatowy akcent także na kulinarnej mapie Polski. Nietypowe smaki nie bez powodu najczęściej odnaleźć można właśnie w specjałach wywodzących się z Podlasia. Których spośród tradycyjnych dań tatarskich warto zasmakować i w czym tkwi sekret ich oryginalnego i orientalnego aromatu?
Tatarzy wywodzą się z środkowo-wschodniej Azji, a dokładniej z terenów dawnego Imperium Mongolskiego, które w XIII wieku zajmowało obszar około 33 mln km2. Obejmując swym zasięgiem znaczną część Azji Środkowej, obecne Chiny, Syberię, Bliski Wschód oraz historyczną Ruś, państwo mongolskie stało się sąsiadem Królestwa Polskiego. Z czasem wzajemne relacje, pomimo początkowych konfliktów, ustabilizowały się, co spowodowało coraz większy napływ tatarskiej ludności na ziemie polskie, szczególnie w XVII wieku. Obecność ludności tatarskiej na Podlasiu tłumaczy legenda związana z Janem III Sobieskim, który rzekomo, w podziękowaniu za wierną służbę w walkach przeciwko Turkom, obiecał rotmistrzowi Olejewskiemu wieś Bohoniki oraz tereny, które zdoła w ciągu jednego dnia objechać konno. Bliższa prawdzie jest natomiast wersja wskazująca, że podarowane ziemie były rekompensatą za zaległy żołd. Ciekawostką jest fakt, że Tatarzy, mimo że po osiedleniu mogli bez przeszkód żenić się z polskimi kobietami, musieli przyjąć po ślubie ich nazwisko, zrzekając się własnego.
Tatarskie wariacje pierogowe
Kuchnia tatarska nie obyła by się bez potraw mięsnych. W dawnych czasach to właśnie ono było głównym źródłem energii wśród ludów koczowniczych, jakim niegdyś byli również Tatarzy. Wędrowny tryb życia oraz zamieszkiwanie najróżniejszych rejonów Azji i Europy sprawiły ponadto, że wśród tatarskich specjałów odnaleźć można inspiracje kulinarne z najbardziej egzotycznych krain. Jednym z przysmaków, przypominających z wyglądu i sposobu przyrządzenia chińskie pierożki dim sum, są manty. Gotowane na parze sakiewki z ciasta pszennego to nic innego, jak wschodnia odmiana pierogów z mięsnym nadzieniem. Pomimo wyglądu zbliżonego do gruzińskich chinkali, wewnątrz nich nie znajdziemy dodatkowego bulionu, dzięki czemu sama degustacja jest znacznie mniej problematyczna. Nie jest to jedyne danie mączne, jakie znajdziemy w kuchni tatarskiej. Niezwykle popularne są również czebureki, czyli chrupiące pierogi, usmażone na intensywnie złoty kolor. Najczęściej nadziewane mięsem, występują także w wersji warzywnej, a nawet na słodko. Warto poeksperymentować z nadzieniem, opartym na ulubionych składnikach, takich jak chociażby mięso wołowo-wieprzowe z serem żółtym dopełnionym szczyptą świeżej pietruszki. – Smażone pierogi zyskają na wyrazistości dzięki nietypowemu nadzieniu. W przypadku sera żółtego ciekawym dopełnieniem tatarskiej potrawy może stać się intensywny w smaku ser Nadbiebrzański, będący kwintesencją regionalnych, podlaskich inspiracji – mówi Ewa Polińska z MSM Mońki.
Wypieki słodko-słone
Kultową potrawą kuchni tatarskiej jest również piekarczewnik. Sycący wypiek składa się z farszu owiniętego ciastem makaronowym, który po zapieczeniu w dużej, okrągłej formie krojony jest na mniejsze kawałki. Podobnie, jak inne tatarskie dania nadziewane, przygotowany jest tak w wersji wytrawnej, z baraniną lub drobiem, jak i w postaci deserowej, z dodatkiem rodzynek, twarogu, jabłek czy bakalii. Miłośnicy słodkości powinni także zwrócić uwagę na oryginalne łakocie, takie jak halwa, nie będąca bynajmniej znaną, turecką chałwą. Tatarski słodycz to gęsta, przypominająca kajmak masa, przyrządzona z masła, miodu i mąki. Na uwagę zasługują także intensywnie słodkie ciasteczka czaki, w polewie miodowo-migdałowej. Kuchni tatarskiej w najlepszym wydaniu zasmakować można oczywiście na Podlasiu, zamieszkanym najliczniej przez ludność tatarską.