Regionalne przysmaki z różnych stron Polski – ser w roli głównej

Górale jedzą go z żurawiną

Regionem, który chyba najbardziej kojarzy się z serem, są Tatry. Słone sery jedzone są tu na słodko z żurawiną, w wersji wytrawnej, topione nad ogniskiem i jako element wykwintnych potraw. Górale kiedyś z sera formowali zwierzątka lub serca, tworząc ozdoby na weselny stół czy dożynki. Miękki, rozpuszczony ser traktuje się jako „smarowidło” do kanapek, podają do pieczonych ziemniaków, a nawet ucierają z masą kartoflaną na kluski.
A może...zupa z sera?

Produktem ubocznym powstawania przetworów mlecznych jest serwatka. Ma sporo wartości odżywczych, dlatego dziś często trafia choćby do odżywek dla sportowców. A kiedyś? Na Podkarpaciu, w Małopolsce i na Zamojszczyźnie jadano kiedyś zupę na serwatce. W ten sposób z produktu ubocznego powstałego podczas procesu powstawania polskiego sera można zrobić żurek, zupę chrzanową lub barszcz biały. Niekiedy podawano też zupę serwatkową na słodko – z serwatki z polskiego sera, kaszy i... cukru. Dawniej powstawał też chleb wiejski na serwatce, prawdopodobnie na podobnej zasadzie, jak dziś racuchy i inne wypieki z dodatkiem mleka zsiadłego lub maślanki.

Polski ser wśród smaków Podlasia

Podlasie jako czysty, rolniczy region kojarzy się ze swojskimi, dobrej jakości wyrobami. Nie przypadkowo to właśnie tu działają największe spółdzielnie mleczarskie w Polsce, a wśród nich MSM Mońki. Jednym z eksportowych hitów regionu jest m.in. łagodny ser Podlaski. Szczególnie chętnie na bazie sera komponowane są potrawy związane z bogatym dziedzictwem kulturalnym regionu, jak np.:
• tataskie czebureki z polskim serem i mięsem mielonym;
• domowy serek topiony z papryką i prażoną cebulką;
• cebulaki – tradycyjne żydowskie drożdżówki nadziewane serem i cebulą;
• chleb litewski smażony z czosnkiem i serem.
Polski ser najlepiej uzupełnia takie lokalne przepisy. Wyjątkowy smak potrawy powstawał właśnie dzięki wykorzystaniu konkretnego, podlaskiego gatunku sera. Nie da się uzyskać tego samego efektu na bazie najtańszego sera z marketu.

Kulebiaki z Lubelskiego

Na Lubelszczyźnie do dziś przetrwała tradycja jedzenia kulebiaka. Nadziewa się go kapustą i grzybami, a w bardziej współczesnej wersji – pieczarkami i dobrym, polskim serem żółtym. Wciąż powstają nowe warianty tego przepisu. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wśród tradycyjnych potraw tego regionu wymienia np. kulebiak generałowej Kickiej, ale podając jedynie lakonicznie, że farsz powstaje z warzyw i mięsa. Polski ser tarty można także dodać do tradycyjnych cebularzy zamojskich z makiem.
Kminkowy sekret Poznaniaków
Smażony ser kojarzy się z naszymi południowymi sąsiadami, tymczasem jeden z wariantów takiej potrawy jest przyrządzany w Wielkopolsce już od XVIII wieku. Podobno przybył na te tereny wraz z osadnikami z okolic dzisiejszej Holandii. Ta potrawa składa się z sera, kminku i żółtek, do których według uznania można dodać też inne przyprawy. Wykonanie jest banalnie proste. Ten specyficzny polski ser topiony uzyskuje się poprzez podgrzanie sera i połączenie z pozostałymi składnikami. Można też wykorzystać gotowy topiony serek, jak np. Ser topiony kremowy MSM Mońki. Wspaniale ciągnie się na gorąco, tworząc coś w rodzaju fondue. Po zastygnięciu poznański ser smażony można kroić na plastry, a gdy jest ciepło – rozsmarować na kanapce. Jak widać, polski ser ma wiele wcieleń, a na talerzach naszych przodków gościł od wieków.